Piraci nad Jeziorem Garda, ciekawostki Jezioro Garda

Piraci nad Jeziorem Garda?

Brzmi jak clickbait, ale… w tej historii jest więcej prawdy, niż myślisz. Między średniowiecznymi zamkami, tajemniczą wyspą ukrytą wśród fal i filmowymi galeonami zacumowanymi na brzegu, Garda ma swoje własne „Pirates of the Caribbean” tylko w wersji włoskiej, z winem zamiast rumu.

W tym wpisie odkryjemy, kim byli „piraci” Gardy, gdzie się ukrywali, co z tego jest udokumentowaną historią, a co romantyczną legendą… i dlaczego jedna wyspa do dziś wzbudza dreszczyk emocji.

Gotowy na przygodę? No to wypływamy!

Cześć! Mam na imię Wojtek

Od 2018 roku odkrywam Jezioro Garda kawałek po kawałku najpierw na rowerze, później z aparatem, a dziś… z całymi grupami ludzi, którym pokazuję to miejsce tak, jak pokazuje się coś ukochanej osobie. Zamiast trzymać tę magię tylko dla siebie, zacząłem dzielić się nią w sieci: blog, grupa na Facebooku, Instagram, wycieczki. I tak z pasji powstała praca marzeń, a teraz zabiorę Cię w podróż po jednej z najbardziej zaskakujących historii Gardy: tej o piratach!

Zanim pojawili się „piraci”, było… strategiczne położenie.

Jezioro Garda od zawsze było czymś więcej, niż piękną pocztówką. To była brama wjazdowa na cały Półwysep Apeniński naturalny wodny korytarz między Alpami, a sercem dzisiejszej Italii. Kto kontrolował Gardę, ten kontrolował szlaki handlowe. A to oznaczało jedno: pieniądze, towary i władzę.

Już od czasów rzymskich tędy transportowano z północy na południe sól, przyprawy, wino, drewno, metale, jedwab, a nawet ludzi! Dzięki projektom takim jak Gardesana dell’Acqua (starożytny system dróg i połączeń wodnych) Garda stała się autostradą sprzed 2000 lat tylko zamiast TIR-ów pływały łodzie, barki i galery.

Wyobraź sobie setki łodzi na tafli jeziora, porty pełne życia, strażnice na klifach i kupców, którzy modlili się, żeby dotrzeć do brzegu z ładunkiem w całości. Bo tam, gdzie krąży bogactwo… zawsze pojawiają się ci, którzy chcą je przejąć łatwiejszą drogą. I tu na scenę wchodzą oni piraci z Jeziora Garda.

Jeśli chcesz poczytać więcej historycznych faktów o regionie zapraszam na osobny wpis – Historia Jeziora Garda

Isola del Garda, rajska wyspa z… piracką przeszłością?

Dziś wygląda jak z bajki: elegancka willa w stylu neogotyckim, ogrody jak z Toskanii, prywatna własność szlacheckiej rodziny Cavazza, nawiasem mówiąc z też ciekawą historią, ale takimi smaczkami dzielimy się na naszych jednodniowych wycieczkach w regionie.

Jednodniowe polskie wycieczki – Sprawdź na jeziorogarda.pl

Ale setki lat temu Isola del Garda była zupełnie inna. Bezludna. Zarośnięta. Tajemnicza. Idealna na kryjówkę. Po upadku Cesarstwa Rzymskiego wyspa została opuszczona na długi czas. I właśnie wtedy pojawia się pierwszy „piracki” wątek. Źródła wspominają o bandytach i rozbójnikach, którzy atakowali łodzie handlowe pływające po jeziorze i ukrywali się właśnie tutaj bo z tej pozycji mieli widok na całą zachodnią część Gardy. Jeśli ktoś ich szukał znikali między skałami i lasem.

Czy to byli „prawdziwi piraci”? Nie do końca. Bardziej lokalni korsarze jeziorowi, którzy znali każdy prąd, każdą zatoczkę i wiedzieli, gdzie czai się łatwy łup.

Czy mamy na to twarde dowody historyczne? Częściowo tak. W dokumentach pojawiają się wzmianki o „bandach napadających na statki na jeziorze”. Reszta to… legenda, która pięknie się sprzedała i przetrwała wieki – jak nie jedna we Włoszech.

Do dziś mieszkańcy opowiadają, że gdy fale są wysokie, a mgła spływa na wodę, Garda przypomina bardziej morze, niż jezioro. I wtedy łatwo uwierzyć, że kiedyś na horyzoncie mógł pojawić się ciemny żagiel…

rajska wyspa, piracka tajemnica i… skarb pod podłogą?

Patrzysz dziś na Isola del Garda i widzisz elegancką rezydencję, ogrody jak z filmu i arystokratyczną rodzinę Cavazza, która tu mieszka od pokoleń. Idealne miejsce na wesele, koncert, sesję zdjęciową…

Ale spróbuj na chwilę cofnąć się w czasie. Setki lat temu ta wyspa była dzika, opuszczona i pełna ukrytych zakamarków. Po upadku Rzymu zniknęli mnisi, zniknęli strażnicy… pojawili się za to rozbójnicy i „piraci jeziorni”, którzy napadali na łodzie i chowali łupy tam, gdzie nikt ich nie znajdzie na wyspie w samym sercu jeziora.

Czy naprawdę trzymali tam skarby? Nie mamy skrzyni z czaszką i kośćmi na dowód. Ale mamy legendy, opowieści rybaków i stare zapiski o „bandach kryjących się na wyspie”.

I teraz najlepsze… Rodzina Cavazza mieszka tam do dziś.

Codziennie chodzą po tych samych ścieżkach, po których 1000 lat temu stąpali mnisi, żołnierze, banici… i być może piraci. Czasami żartuję podczas wycieczek: „A może Cavazzowie znaleźli kiedyś starą skrzynię z monetami. Stąd ich bogactw i zamożne życie. O! To chyba po pradziadku… ALBO PO PIRATACH!”

Bo szczerze? Ta wyspa ma w sobie coś, co sprawia, że czujesz ukrytą historię pod stopami. A najlepsze legendy to te, które… mogą być prawdziwe.

Legendy nad Jeziorem Garda – sprawdź ten tekst

Zamki nad Gardą, romantyczne widoczki? Nie!

Dziś zamek w Sirmione, Malcesine czy Torri del Benaco kojarzy nam się z romantycznym spacerem, lodami i idealnym zdjęciem na Instagrama. Ale te mury nie powstały po to, żeby było „ładnie nad jeziorem”. One były tarczą. Twardą, groźną, militarną tarczą.

W czasach średniowiecza Jezioro Garda było tętniącą życiem arterią północnych Włoch. Łatwo zapomnieć o tym, patrząc dziś na spokojną taflę wody, ale wtedy jezioro nie było romantyczną atrakcją było strategicznym korytarzem między Alpami a południem. Kto kontrolował Gardę, ten kontrolował handel, wojsko i… władzę.

Wzdłuż brzegów powstawały porty, magazyny, wieże obserwacyjne i zamki, a każdy z nich miał jedno zadanie: pilnować, co dzieje się na wodzie. Bo Garda nie była tylko jeziorem ona łączyła miasta, regiony, a nawet państwa. Statki kursowały dniem i nocą, przewożąc towary i ludzi szybciej niż jakikolwiek szlak lądowy. A tam, gdzie jest ruch i bogactwo… zawsze pojawia się zagrożenie.

I właśnie dlatego zamki stoją tak blisko brzegu. Ich mury nie miały zachwycać turystów, tylko odstraszać napastników. Z wysokości baszt widać było każdy żagiel na horyzoncie. Gdy pojawiało się niebezpieczeństwo, warownie natychmiast wysyłały sygnały do kolejnych zamków ogniem, dźwiękiem, dymem. To był średniowieczny system komunikacji, który działał szybciej, niż dziś działa Wi-Fi we Włoskim hotelu.

Nie bez powodu Zamek w Sirmione ma jedyny w swoim rodzaju wewnętrzny port warowny. To nie marina dla żaglówek… To schronienie dla floty obronnej Scaligheri!

Kiedy nad Gardą pływały… prawdziwe pirackie galeony?

Brzmi absurdalnie? A jednak!
W XX wieku Jezioro Garda stało się planem filmowym dla włoskich i międzynarodowych produkcji kostiumowych. A skoro były filmy o piratach, to… potrzebne były galeony.

Tak, naprawdę budowano lub transportowano repliki statków pirackich nad jezioro szczególnie w latach 50., 60. i 70. W niektórych scenach statki pływały po Gardzie, w innych cumowały przy brzegach jako element scenografii. Dla mieszkańców to było show! Do dziś starsi ludzie opowiadają: „Wyglądało, jakby Karaiby przypłynęły do Sirmione.”

Dlaczego Garda była idealna do takich filmów?

• Piękne krajobrazy udające morze
• Stabilna pogoda (włoskie Hollywood!)
• Już istniała infrastruktura filmowa w regionie
• Tańsze niż kręcenie na prawdziwym morzu

Niektóre źródła wspominają, że jedna z replik galeonów przez wiele lat… rdzewiała przy brzegu w Desenzano, bo nikt nie wiedział co z nią zrobić po zakończeniu zdjęć! (Tak pamiętam ten statek i żałuję, że nie zrobiłem mu wtedy zdjęcia)

Co ciekawe, do dziś od czasu do czasu pojawiają się na Gardzie stylizowane „pirackie” łodzie, tym razem turystyczne, ale inspiracja filmowa została. Można je wynająć pod prywatne Eventy i rejsy zwłaszcza w północnej części, a dokładnie Malcesine, dokładnie tam gdzie swój dom w średniowieczu miał Kapitan jeziora – wciąż jest tam jego podwórko i niepowtarzalny widok. O tym dowiecie się na wycieczkach jednodniowych, które zarezerwujesz na stronie jeziorogarda.pl 

Wracamy do historii, tej prawdziwej oczywiście! Bitwa morska… na JEZIORZE Garda?! Tak! To nie żart. Garda miała własną bitwę wodną, a nawet… flotę wojenną Wenecji!

Wenecja kontra Mediolan – dwa mocarstwa.

W XV wieku potęga morska Republiki Weneckiej postanowiła rozszerzyć wpływy w głąb lądu (tzw. „Serenissima della terraferma”). Problem? Na północy rosła siła Mediolanu (dynastia Viscontich i Sforzów). Obie strony chciały kontrolować Gardę, bo kto kontrolował jezioro = kontrolował handel i wojsko.

Wenecja mówi: „Nie ma problemu, zrobimy… flotę na jeziorze!” I SERIO to zrobiła.

• Rozebrali statki morskie.
• Przetransportowali elementy przez góry (!).
• Złożyli je ponownie na południowym brzegu Gardy.
• Do tego zbudowali arsenał (stocznię wojenną) w Desenzano i Peschierze.

Tak powstała Flotta del Garda pierwsza profesjonalna „marynarka jeziorowa”.

1439 Bitwa pod Maderno / Torbole / Riva del Garda. Wenecjanie zdobywali kolejne porty. Mediolan kontratakował od północy.

Największe starcie: okolice dzisiejszej Rivy i Torbole.
Na wodzie, galery, łodzie bojowe, katapulty, kusznicy.
Na brzegu – wojsko lądowe.
W powietrzu – chaos, dym, ogień.

Wynik?

Wenecja wygrała i przejęła kontrolę nad Gardą.
Flota została na jeziorze jeszcze przez wiele lat, pilnując szlaków i… rozprawiając się z lokalnymi piratami i bandytami.

Dlaczego Jezioro Garda nazywano kiedyś… Małym Morzem? Ciekawostki Jezioro Garda.

Dziś mówimy „Garda”, ale pierwotna nazwa jeziora brzmiała: BENACO.
Pochodzi prawdopodobnie od celtyckiego “bennacus”  „rogaty”, „poszarpany”, nawiązując do kształtu jeziora i otaczających szczytów.
Ale Rzymianie poszli dalej. Dla nich Benaco było tak ogromne, tak nieprzewidywalne i tak strategiczne, że często nazywali je po prostu… MARE BENACUM Morze Benackie.

Dlaczego „morze”? Bo zachowuje się jak morze!

Fale sięgające ponad metr wysokości (przy silnym wietrze Ora lub Peler). Silne prądy wodne. Mgły jak na Atlantyku. Sztormy, które potrafiły zatapiać łodzie. Linia brzegowa ponad 150 km czyli jak miniwybrzeże! Rzymianie mówili: „To nie jezioro. To MORZE w górach”

Skąd więc nazwa Garda?

Pojawia się około VI–VII wieku, wraz z nowymi „gospodarzami” regionu Longobardami (Lombardami), germańskim ludem, który osiadł w północnych Włoszech.

Słowo “warda / guarda / warda” w języku longobardzkim oznaczało:
straż, obrona, miejsce obserwacji, twierdzę.

Czyli Garda = “miejsce, które się pilnuje”. I to jest GENIALNE, bo pokazuje zmianę epoki: Rzymianie widzieli w jeziorze morze i szlak handlowy. Longobardowie zobaczyli fortecę, punkt kontrolny, mur obronny.

Garda jako naturalna linia OBRONY

W średniowieczu jezioro było: granicą między państwami, barierą przed najeźdźcami z północy, punktem obserwacyjnym (na klifach budowano wieże strażnicze), miejscem do stacjonowania wojsk i floty. Na brzegach powstawały zamki, forty i wieże wartownicze, które do dziś tworzą „łańcuch obronny” od Desenzano po Riva del Garda.

Zamek w Sirmione? Nie romantyczny pałacyk, tylko militarna twierdza i baza floty! Malcesine? Nie pocztówka tylko punkty kontroli strategicznej północnej Gardy.

Od „morza” do „twierdzy” Ta zmiana nazwy mówi wszystko o historii jeziora: Benaco = potęga natury, handel, ruch. Garda = obrona, władza, kontrola.

I teraz najlepsze… Ludzie do dziś mówią na jezioro „MARE DI GARDA” (Morze Gardy), A jednocześnie nazwa „Garda” wciąż brzmi jak „guardare” czyli pilnować, strzec, patrzeć.

Morze i forteca w jednym.

Jezioro Garda potrafi koić jak wakacyjny raj, ale jak już wiesz przez wieki było areną walk, handlu, intryg i… piratów. Tu ścierały się potęgi, powstawały floty, budowano zamki, chowano skarby i rodziły się legendy. To nie było zwykłe jezioro to było małe morze, które trzeba było strzec jak twierdzę. Nic więc dziwnego, że wokół Gardy krążą opowieści o bandytach wodnych, ukrytych skrzyniach ze złotem, duchach strażników zamków i tajnych tunelach pod wodą.

I wiesz co? Część z nich… okazała się prawdą. Czy nad Gardą naprawdę byli piraci? Trochę tak. Trochę nie. A trochę lepiej zostawić to wyobraźni bo właśnie dzięki temu Garda ma swój niepowtarzalny klimat.

A Ty jak myślisz, gdzie łatwiej znaleźć piracki skarb? na Isola del Garda, w piwnicach zamku w Sirmione. Przyjedź do nas i porozmawiajmy o tym i wielu innych sprawach dotyczących regionu.

I koniecznie sprawdź nasze jednodniowe wycieczki w regionie. Dowiesz się na nich wielu innych ciekawostek, nie tylko historycznych ale codziennych. Wszyscy, mieszkamy nad jeziorem od wielu lat. Rozmawiamy z lokalesami, wiemy co i gdzie. To nie jest sezonowa przygoda, my wybraliśmy to miejsce do życia i chętnie się tym dzielimy. Zapraszamy.

Jednodniowe polskie wycieczki – Sprawdź na jeziorogarda.pl

Dziękuję, że jesteś!

Jeśli podobał Ci się ten tekst, udostępnij go. Pomóż mi, dotrzeć z treściami do innych osób, które mogą jak my rozkochać się w regionie Jeziora Garda. Zwykła rodzina w niezwykłym miejscu. Mieszkamy nad jeziorem od końca 2016 roku. Dzielimy się naszymi doświadczeniami, zapraszamy Was na nasze wycieczki i atrakcje. Odkryj i poznaj region razem z nami. Więcej o nas na stronie:

Jezioro Garda, jak przygotować swój urlop?

Jezioro Garda, to największe i najczystsze jezioro we Włoszech. Polodowcowe jezioro, położone w północnych Włoszech pomiędzy niziną Padańską, a szczytami Alp. W niedalekiej odległości od miast Bergamo Brescia i Werona. Jezioro Garda, każdemu dostarcza niezwykłych doznań i możliwości. Różnorodność bardzo dużego obszaru, aż trzech administracyjnych regionach (Lombardia, Trentino, Wenecja Euganejska). 

Wiemy co doradzić Wam jeśli przyjeżdżacie na tradycyjny wypoczynek, a może na aktywny urlop. Może też wolicie połączyć różne opcje, rozwiązania i dostosować czas indywidualnie. Potrafimy udowodnić, że Włochy to nie tylko pizza i zabytki. W następnych specjalnie przygotowanym tekście dowiesz się:

Jakie temperatury i klimat występuje nad Jeziorem Garda
Kiedy najlepiej przyjechać nad Jezioro Garda
Co spakować nad Jezioro Garda
Jak dojechać nad Jezioro Garda
Jaki region wybrać nad Jeziorem Garda
Restauracje i jedzenie nad Jeziorem Garda

Sprawdź więcej w tym miejscu – kliknij tutaj.